الگوشناسی مصلی های معاصر ایران و آسیب شناسی مفهومی آن ها براساس راهبردهای فقه شیعه

نویسندگان

مهدی حمزه نژاد

استادیار معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران. پریا سعادت جو

دانشجوی دکتری معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. شهاب الدین رمضانی

کارشناس ارشد معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.

چکیده

در مبانی نظری و تاریخ معماری اسلامی همواره تمایزات بارزی بین مسجد و مصلی وجود داشته است. در حالیکه در عصر حاضر الگوی نو ظهوری از مسجد مصلی شکل گرفته است که نه از بعد نظری و نه از بعد تاریخی قابل توجیه نمی باشد. هدف از این پژوهش آن است که با بررسی تحلیلی و گونه شناسی مصادیق معاصر طراحی شده، میزان انطباق آ نها با ارزش های اسلامی و اصول فقهی مرتبط را مورد بررسی قرار دهد و الگوهای نزدیک تر به این مبانی را مشخص کرده و در نهایت راهکارهایی برای طرح های آتی ارائه نماید. بدین منظور شش مورد از معیارهای مطلوب فقهی در طراحی مصلی را از تحقیقات پیشین پذیرفته و براساس آ نها به طبقه بندی و نقد پنج مورد از مهم ترین مصلی های معاصر طراحی یا ساخته شده از بعد رعایت یا عدم رعایت این اصول پرداخته شد. در نهایت علل مغایرت برخی از این مصادیق با اصول فقهی مشخص شد و چند راهکار در راستای انطباق طر حهای آتی با اصول اسلامی ارائه شد. بررسی ها نشان داد که در طراحی مصلی های معاصر، گاه برخی از مبانی اسلامی در زمینه نسبت فضای باز و بسته، مکانیابی، مصالح مورد استفاده، تزئینات و غیره نادیده گرفته شده است و حتی در برخی از مصادیق، این ساختارها به سمت الگوهای غربی سوق یافته است. بیشتر مصلی های معاصر برمبنای الگوی اصالت فضای بسته ساخته شد هاند؛ این مصلی ها عموماً فضاهای چندعملکردی باشکوهی هستند که در میانه شهر واقع شده اند و از بعد مکان یابی، مقیاس انسانی و ب یپیرایگی با الگوهای نظری اسلامی سازگار نیستند. مصلی های معاصر به واقع برداشتی صوری از الگوی تاریخی مساجد جامع می باشند که عملکرد و مفهوم اولیه مصلی به عنوان عیدگاه را از دست داده و فاقد محتوایی قابل قبول هستند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

استعاره‌های دولت در فقه سیاسی معاصر شیعه

تفکر استعاری بدین معنی است که مجموعه ای از روابط ساختاری که معمولاً در یک حوزه شناخته شده و کاربرد دارد؛ در حوزه ای دیگر نیز اعتبار شود و به کار رود. استفاده از استعاره یکی از روش های آفرینش و خلاقیت در اندیشه سیاسی است و اندیشمندان مسلمان نیز از کاربست‌های استعاره در فقه و فلسفه سیاسی به طور مصرح یا ضمنی، استفاده کرده‌اند. استعاره‌های «عبد و مولی»، «وقف»، «قضا و محکمه» و نیز استعاره شبان، ر...

متن کامل

آسیب شناسی اصالت و استقلال جنبش دانشجویی در ایران معاصر

همان‌گونه که جریانات سیاسی و فکری ایران را نمی‌توان با مفاهیم و اصطلاحات مشخص‌شده متعارف کاملاً مطابق دانست. جنبش دانشجویی در ایران می‌بایست ویژگی‌های یک جنبش اجتماعی اصیل را می‌داشت و تداوم و شاخه‌ای از روشنفکری بود، که این‌گونه ساخته و پرداخته نشد. این جنبش چه قبل از انقلاب اسلامی و چه پس از آن، از آسیب‌های فراوانی همچون وابستگی به جریانات و گروه­های سیاسی رنج برده است؛ البته در سایر نقاط جهان...

متن کامل

چیستی شناسی ضمان از منظر فقه شیعه

با پیشرفت و گسترش جامعه­ بشری، اشخاص برای تنظیم و تأمین روابط مالی و تجاری، معاملات را به شیوه ­هایی منعقد می ­سازند­ که ضمان، جزو لاینفکّ آنهاست. انضمامی بودن ضمان در برخی از این معاملات، نه تنها آن را در ناهماهنگی ظاهری با ماهیّت انتقالی بودن ضمان مصطلح در فقه شیعه قرار می ­دهد، بلکه تعارض ظاهری را بین برخی از مواد قوانین مدنی و تجاری نیز سبب می گردد. توجه به نتایج مترتّب بر واقعیّت مذکور، نوشتار...

متن کامل

استعاره های دولت در فقه سیاسی معاصر شیعه

تفکر استعاری بدین معنی است که مجموعه ای از روابط ساختاری که معمولاً در یک حوزه شناخته شده و کاربرد دارد؛ در حوزه ای دیگر نیز اعتبار شود و به کار رود. استفاده از استعاره یکی از روش های آفرینش و خلاقیت در اندیشه سیاسی است و اندیشمندان مسلمان نیز از کاربست های استعاره در فقه و فلسفه سیاسی به طور مصرح یا ضمنی، استفاده کرده اند. استعاره های «عبد و مولی»، «وقف»، «قضا و محکمه» و نیز استعاره شبان، راه، ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
معماری و شهرسازی آرمان شهر

جلد ۸، شماره ۱۵، صفحات ۴۱-۵۷

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023